Thị trường vốn, thị trường chứng khoán của Việt Nam đã bước sang một giai đoạn mới sau khi được FTSE nâng hạng lên thị trường mới nổi, đi cùng với đó là những nỗ lực của các cơ quan quản lý trong việc cải thiện khung pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư tham gia vào thị trường, cũng như nâng cao chất lượng doanh nghiệp niêm yết trên thị trường. Các thành viên của thị trường cũng đang nâng cao năng lực tài chính, nâng cao chất lượng để theo kịp sự phát triển của thị trường vốn trong giai đoạn mới.
Trao đổi về vấn đề này trong Talk show Phố Tài chính (The Finance Street Talk Show) trên VTV8, ông Nguyễn Đức Quân Tùng, Thành viên HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Chứng khoán OCBS đã nhận định với những cải thiện toàn diện trong giai đoạn mới sẽ giúp thị trường chứng khoán Việt Nam trở thành "nam châm" thu hút dòng vốn mạnh mẽ, qua đó góp phần vào mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số của nền kinh tế trong năm 2026 tới đây.
Thời điểm này cũng sắp kết thúc năm 2025, nền kinh tế và thị trường chứng khoán đã có một năm tích cực, ông đánh giá như thế nào về điều này?
Ông Nguyễn Đức Quân Tùng: Năm 2025, Việt Nam chứng minh được sức chống chịu của nền kinh tế, không chỉ trước các cú sốc bên ngoài mà còn trước những sức ép nội tại. Tăng trưởng GDP ước đạt 8%, nằm trong nhóm dẫn đầu ASEAN.
Động lực lớn nhất đến từ ba yếu tố đó là đầu tư công được đẩy mạnh với tốc độ giải ngân cao; thứ hai là dòng vốn FDI thực hiện đạt mức cao nhất trong 5 năm và lạm phát duy trì ổn định dưới ngưỡng 4%. Nền tảng vĩ mô như vậy tạo ra sự nhất quán trong kỳ vọng của doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Từ góc độ thị trường vốn, năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt khi Việt Nam chính thức được FTSE Russell nâng hạng, đưa chúng ta lên một vị thế mới trên bản đồ tài chính quốc tế.
Mặc dù hiện nay thanh khoản chưa bùng nổ như kỳ vọng, nhưng VN-Index đã phục hồi mạnh từ vùng 1.580 - 1.590 điểm và tiến về mốc 1.700 điểm vào đầu tháng 12 cho thấy niềm tin đang trở lại.
Tính từ đầu năm đến nay, thị trường đã tăng gần 35%, gia nhập nhóm những thị trường tăng giá tốt nhất thế giới. Tuy nhiên, thị trường vẫn tồn tại sự phân hóa lớn. Một số nhóm ngành vốn hóa lớn kéo chỉ số lên, trong khi nhiều cổ phiếu giảm 20% đến 30% từ đỉnh.
Theo tôi, điều này mang hai hàm ý, một mặt thị trường đang tự sàng lọc và tái định giá dựa trên chất lượng nội tại, mặt khác chính là cơ hội cho những cổ phiếu chất lượng với định giá còn rất hấp dẫn.
Về tổng thể, năm 2025 không chỉ là năm phục hồi, mà còn là năm đặt nền tảng cho tăng trưởng năm 2026 và cho quá trình tái định giá (re-rate) thị trường trong dài hạn. Khi Việt Nam bước sang giai đoạn mới, OCBS cũng phải bước sang một “định dạng mới”, quy mô lớn hơn, năng lực mạnh hơn và cam kết đồng hành sâu hơn cùng khách hàng. Đó là lý do chúng tôi không chỉ quan sát các xu thế, mà còn tự mình trở thành một phần của xu thế.
Trong bối cảnh bước sang giai đoạn mới như vậy, theo ông, thị trường cần tiếp tục cải thiện những gì để thực sự thu hút dòng vốn vào thị trường?
Ông Nguyễn Đức Quân Tùng: Thị trường chứng khoán Việt Nam đã nâng hạng, nhưng để dòng vốn lớn giải ngân bền vững, chúng ta cần đi nhanh hơn trong ba mũi nhọn cải cách trọng tâm.
Thứ nhất là thể chế. Hiện nay, các quy định như non-pre-funding (yêu cầu nộp tiền trước khi giao dịch) vẫn còn những"điểm nghẽn", khiến nhà đầu tư ngoại e ngại vì thiếu linh hoạt so với chuẩn quốc tế. Chúng ta cần đẩy nhanh việc hoàn thiện cơ chế này, cùng với minh bạch hóa tỷ lệ sở hữu nước ngoài (FOL) và cho phép đặt lệnh trực tuyến qua các công ty chứng khoán toàn cầu. Điều này sẽ giúp Việt Nam đáp ứng đầy đủ tiêu chí của FTSE Russell, dự kiến nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp chính thức vào tháng 9/2026 và MSCI dự kiến vào giai đoạn 2028 – 2030.
Thứ hai là hạ tầng thị trường. Việc hệ thống KRX chính thức vận hành từ tháng 5/2025 đã là bước tiến lớn, hỗ trợ giao dịch hiện đại và sản phẩm phái sinh. Nhưng cần tiếp tục triển khai mô hình bù trừ trung tâm (CCP) từ năm 2027, nâng cao hệ thống xử lý tự động (STP), và mở rộng sản phẩm phòng ngừa rủi ro tỷ giá, đặc biệt quan trọng trong bối cảnh biến động toàn cầu.
Thứ ba là minh bạch thông tin và chất lượng doanh nghiệp. Nhà đầu tư ngoại ưu tiên các thị trường có quản trị công ty chuẩn mực, với báo cáo tài chính rõ ràng và tuân thủ ESG. Chúng ta đã rút ngắn thời gian IPO từ 90 ngày xuống 30 ngày theo Nghị định 245, nhưng cần thúc đẩy thêm các thương vụ IPO chất lượng cao và nâng trần giới hạn sở hữu ngoại ở các ngành không nhạy cảm.
Còn với OCBS, ba hướng cải cách của thị trường cũng chính là ba trụ cột nâng cấp nội bộ của chúng tôi. Thứ nhất, tăng vốn mạnh để nâng năng lực cung cấp dịch vụ. Sau 1.200 tỷ trong năm 2025, chúng tôi đã thông qua kế hoạch tăng lên 3.200 tỷ trong năm 2026, lên lộ trình gia nhập những công ty chứng khoán có vốn hóa 10.000 tỷ để mở rộng năng lực margin, tăng quy mô tự doanh, chủ động trong các nghiệp vụ đầu tư, bảo lãnh, phân phối sản phẩm cho khách hàng tổ chức.
Thứ hai, đầu tư vào công nghệ và tự động hóa. Chúng tôi đang hoàn thiện kiến trúc công nghệ mới để kết nối KRX, STP và cơ chế CCP khi triển khai. Mục tiêu của chúng tôi không chỉ là “đáp ứng quy chuẩn” mà là “vượt chuẩn”.
Và cuối cùng là xây dựng trụ cột quản lý tài sản (Wealth & Asset Management). Bước “chuyển cấp” của thị trường vốn đòi hỏi các công ty chứng khoán phải trở thành đối tác tài chính dài hạn của nhà đầu tư, chứ không chỉ là nơi đặt lệnh. Chúng tôi cũng đang phát triển bộ sản phẩm quản lý tài sản, quản lý danh mục, cố vấn đầu tư dành riêng cho nhà đầu tư tổ chức và khách hàng cá nhân quy mô lớn.
Tóm lại, khi thị trường cần chất lượng để thu hút vốn, chúng tôi cũng cần chất lượng để phục vụ thị trường. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, SSC và các thành viên thị trường, những cải thiện này sẽ biến thị trường chứng khoán Việt Nam thành "nam châm" hút vốn, không chỉ thụ động mà còn chủ động, góp phần vào mục tiêu GDP hai con số. Đây là lúc hành động quyết liệt để biến kỳ vọng thành hiện thực.
Đối với doanh nghiệp niêm yết, các nhà đầu tư cũng đang mong muốn có thêm những doanh nghiệp lớn, chất lượng lên niêm yết trên thị trường giúp đa dạng lựa chọn, ông đánh giá như thế nào về điều này?
Ông Nguyễn Đức Quân Tùng: Thị trường Việt Nam hiện có vốn hóa khoảng 260 tỷ USD, nhưng phần lớn biến động lại đến từ chưa tới 30 cổ phiếu lớn. Điều đó cho thấy thị trường cần thêm những doanh nghiệp quy mô lớn, minh bạch và có khả năng đại diện cho các ngành trụ cột mới của nền kinh tế.
Quy mô và chất lượng của các doanh nghiệp niêm yết không chỉ quyết định độ sâu của thị trường mà còn phản ánh sức mạnh nội tại của nền kinh tế. Khi nhiều doanh nghiệp đầu ngành, có tầm ảnh hưởng lớn lựa chọn lên sàn, thị trường sẽ trở nên hấp dẫn hơn, thanh khoản cải thiện và định giá có cơ sở hơn. Điều này cũng giúp phân bổ vốn hiệu quả hơn, thay vì dòng tiền phải xoay quanh một số ít cổ phiếu “đầu tàu”.
Theo chúng tôi, giai đoạn 2025 – 2027 sẽ chứng kiến làn sóng IPO lớn nhất từ trước tới nay. Đây là cơ hội để tái cấu trúc lại nguồn cung. Thị trường sẽ cần nhiều hơn những doanh nghiệp lớn và đa dạng ngành nghề để đại diện nhiều hơn cho bức tranh kinh tế trong nước.
Để các doanh nghiệp niêm yết đủ sức hấp dẫn nhà đầu tư sẽ cần những doanh nghiệp dám khai phá những thị trường mới và có vị thế cạnh tranh thật sự. Nhà đầu tư hiện nay không còn chạy theo “câu chuyện đẹp”, họ muốn nhìn thấy năng lực tạo giá trị dài hạn. Không chỉ là lịch sử tốt, doanh nghiệp cần một chiến lược tương lai rõ ràng về mở rộng thị trường, đổi mới công nghệ, nâng cấp sản phẩm, cải thiện biên lợi nhuận… và quan trọng nhất là khả năng thực thi chiến lược đó.
Về mặt vĩ mô thì bước sang năm 2026, nền kinh tế được dự báo sẽ còn tiếp tục tăng trưởng hai con số với nhiều bước chuyển mình, ông dự báo nền kinh tế sẽ đạt được những mục tiêu như thế nào?
Ông Nguyễn Đức Quân Tùng: Mục tiêu tăng trưởng GDP 10% trong năm 2026 từng bị xem là rất khó, nhưng các dữ kiện vĩ mô hiện nay cho thấy tính khả thi ngày càng cao hơn. Trước hết, nền tảng năm 2025 đã mạnh hơn kỳ vọng như GDP 8%, thặng dư thương mại tốt, FDI duy trì ở mức cao và lạm phát dưới 4%. Đây là những yếu tố quan trọng để Việt Nam có thể duy trì mặt bằng lãi suất thấp mà không gây áp lực lớn lên tỷ giá.
Thứ hai, yếu tố ngoại lực đang thuận lợi. Fed dự kiến bước vào chu kỳ giảm lãi suất, tạo điều kiện để tỷ giá VND/USD ổn định hơn. Khi áp lực tỷ giá được giảm bớt, các công cụ chính sách trong nước sẽ có dư địa để tập trung cho tăng trưởng.
Thứ ba, cải cách trong nước có thể tạo bước nhảy về năng lực hấp thụ vốn, tăng tốc cải cách thể chế, đặc biệt là tháo gỡ các nút thắt về khoảng 2.200 dự án đang tồn đọng chiếm gần 50% GDP. Đây là những yếu tố có thể tạo nên động lực lớn cho khu vực doanh nghiệp.
Mặc dù vẫn có rủi ro cần giám sát chặt chẽ như vấn đề tỷ giá, tình hình thiên tai ảnh hưởng đến giá lương thực, và rủi ro lạm phát quay trở lại. Tuy nhiên, tổng hòa các yếu tố, tôi thấy mục tiêu 10% không còn là câu chuyện viễn cảnh mà là mục tiêu có thể đạt được nếu điều hành chính sách đồng bộ và nhịp nhàng.
Trong bối cảnh đó, thị trường chứng khoán được dự báo sẽ ra sao khi bước sang năm 2026, khi chỉ còn chưa đầy 1 tháng nữa đã kết thúc năm 2025 và thị trường cũng đã trải qua một năm tăng trưởng tốt cũng như đã có giai đoạn tích lũy?
Ông Nguyễn Đức Quân Tùng: Chúng tôi đánh giá, bước sang năm 2026, thị trường chứng khoán Việt Nam có cơ sở để bước vào một chu kỳ tăng trưởng mới, được dẫn dắt bởi hai động lực lớn.
Thứ nhất là lợi nhuận doanh nghiệp. Chúng tôi dự báo tăng trưởng EPS từ 18% đến 20%, nhờ tốc độ tăng trưởng GDP cao, kéo theo tăng trưởng tín dụng tích cực. Khi nền kinh tế vận hành ở trạng thái mở rộng, các doanh nghiệp đầu ngành sẽ hưởng lợi đầu tiên.
Thứ hai là mức định giá. P/E dự phóng năm 2026 khoảng 11-12 lần, thấp hơn đáng kể so với P/E trung bình của 5 năm, thấp hơn đáng kể tốc độ tăng trưởng lợi nhuận.
Tỷ lệ PEG dưới 1 cho thấy định giá thị trường vẫn đang trong vùng khá hấp dẫnvà P/E có dư địa tái định giá về vùng trung bình 15 lần, tương đương mặt bằng của các thị trường mới nổi trong khu vực sau khi Việt Nam chính thức được nâng hạng vào tháng 9/2026. Các nhóm ngành lớn như ngân hàng vẫn duy trì mức định giá hấp dẫn và tăng trưởng lợi nhuận ổn định.
Bên cạnh nhóm ngân hàng, nhóm chứng khoán cũng là câu chuyện dài cho năm 2026 khi hàng loạt doanh nghiệp IPO, tăng vốn đón đầu cơ hội nâng hạng. Các nhóm tiêu dùng, bán lẻ đón đầu lực cầu nội địa phục hồi, cùng với bất động sản khu công nghiệp và năng lượng.
Trong bối cảnh hiện tại, chiến lược phù hợp là linh hoạt điều chỉnh tỷ trọng cổ phiếu, ưu tiên nhóm có nền tảng tích lũy tốt, kết quả kinh doanh ổn định và triển vọng hoạt động kinh doanh các năm sau rõ ràng.
Trong bối cảnh mới, chúng tôi định vị chiến lược 2026–2027 theo 4 mũi nhọn chính. Thứ nhất, chúng tôi tăng chiều sâu về mặt nghiên cứu, chúng tôi đã thành lập nên trung tâm phân tích để phục vụ cho khách hàng tổ chức, doanh nghiệp, quỹ đầu tư.
Thứ hai, chúng tôi phát triển đội ngũ chuyên gia đầu tư khi nền kinh tế mở rộng quy mô thì nhu cầu đầu tư, nhu cầu gọi vốn tái cấu trúc tài chính sẽ tăng rất là mạnh. OCBS đã xây dựng đội ngũ chuyên gia IB sẵn sàng đồng hành cùng với doanh nghiệp trong giai đoạn tái cơ cấu vốn.
Thứ ba, chúng tôi cung cấp giải pháp cao cấp mà chúng tôi thường gọi là quản lý gia sản với đội ngũ chuyên gia có thể quản lý danh mục và tư vấn nhà đầu tư, tư vấn tài sản cho nhà đầu tư VIP, có thể cung cấp các giải pháp tài chính dành riêng cho các định chế, cũng như cung cấp các dịch vụ chuyên sâu về tư vấn ngân hàng đầu tư khi thị trường bước vào pha tăng trưởng mới.
Cuối cùng, chúng tôi đầu tư rất nhiều vào công nghệ để phục vụ cho các nhà đầu tư với các ứng dụng dữ liệu lớn AI phân tích hành vi giao dịch, phương pháp luận xếp hạng cổ phiếu, tất cả đều đang được triển khai để để tạo trải nghiệm hiện đại và minh bạch cho nhà đầu tư.
