Nguy cơ sập đổ có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Thế nhưng, hàng trăm hộ dân vẫn tiếp tục bám trụ. Vì sao?
Tường nứt toác, lan can hoen gỉ, dây điện chằng chịt vắt ngang hành lang. Dưới sân, chợ tạm vẫn họp đều đặn mỗi sáng. Trên cao, những căn hộ cũ kỹ vẫn sáng đèn mỗi tối. Những hình ảnh ấy không chỉ phản ánh sự xuống cấp của các khối bê tông đã qua hàng chục năm sử dụng, mà còn cho thấy một thực tế đáng lo ngại về môi trường sống của người dân.
Những "chuồng cu" thường thấy ở chung cư Ngô Gia Tự
Các khu chung cư lâu đời như Vĩnh Hội, Phạm Thế Hiển, Nguyễn Tri Phương, Ngô Gia Tự… từng là chốn an cư của nhiều thế hệ lao động thành phố. Trải qua hàng chục năm sử dụng, nhiều hạng mục đã xuống cấp nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho người dân.
Chung cư cấp D: Nguy hiểm rình rập từng ngày
Tại nhiều khu chung cư cũ, dễ dàng bắt gặp những bức tường bong tróc, phủ rêu phong, những vết nứt kéo dài theo năm tháng. Dây điện chằng chịt, khung cửa sắt rỉ sét, hành lang ẩm thấp, thiếu ánh sáng. Đáng lo ngại, nhiều mảng vữa ngoài đã bong tróc, để lộ lõi gạch mục – đặc biệt nguy hiểm trong mùa mưa bão. Điển hình như tại chung cư Vĩnh Hội – một công trình thuộc diện cấp D, những mảng tường nứt toác xuất hiện khắp nơi.
Chung cư Phạm Thế Hiển với lượng dân cư đông đúc
Dù vậy, nhịp sống thường ngày vẫn tiếp diễn trong những căn hộ chật hẹp, cũ nát. Một cư dân chia sẻ: “Biết là nguy hiểm, nhưng con cái đi học gần, công việc cũng quanh quẩn khu này. Chuyển đi xa quá, nhiều người không chấp nhận được”.
Tương tự, ở chung cư Phạm Thế Hiển, tình trạng xuống cấp cũng không kém. Nhưng khu chung cư này lại nằm sát chợ, gắn liền với sinh kế buôn bán của nhiều hộ dân đã sinh sống lâu năm ở đây. Chính sự thuận tiện ấy - từ chợ búa, hàng quán đến không gian quen thuộc –đã trở thành sợi dây vô hình níu chân người dân, khiến việc di dời dù cần thiết vẫn gặp nhiều khó khăn.
Chung cư Nguyễn Tri Phương nhiều màu sắc
Cải tạo, xây dựng lại các chung cư cấp D là yêu cầu tất yếu để bảo đảm an toàn tính mạng người dân và chỉnh trang đô thị. Nhưng phía sau những bức tường nứt toác không chỉ là bê tông, gạch đá, mà còn là sinh kế, ký ức và nếp sống của hàng ngàn lao động nghèo. Thực tế cho thấy, nếu chỉ dừng lại ở việc bố trí chỗ ở mới, bài toán di dời sẽ khó đi đến hồi kết.
Chung cư Trúc Giang nhuốm màu thời gian
Để việc di dời và cải tạo chung cư cũ thực sự đi vào cuộc sống, các chính sách tái định cư cần được xây dựng theo hướng toàn diện hơn: không chỉ bảo đảm nơi ở mới an toàn, mà còn hỗ trợ sinh kế, tạo điều kiện học tập, làm việc ổn định cho người dân. Bởi chỉ khi giải được bài toán đời sống, những khu chung cư nguy hiểm mới có thể khép lại một cách trọn vẹn – an toàn cho người ở, và bền vững cho đô thị.
Chợ giữa lòng chung cư Vĩnh Hội
Nhiều chung cư với những mảng tường bong tróc, xuống cấp
Những chung cư cũ này phản ánh rõ sự giằng co giữa yêu cầu bảo đảm an toàn đô thị và bài toán sinh kế của người lao động. Đó cũng là thách thức đặt ra trong quá trình chỉnh trang, phát triển TP HCM theo hướng hiện đại nhưng vẫn bảo đảm an sinh cho người dân.
