Những điều đó giúp việc hiến kế trở nên thiết thực.
Cuộc thi "Lắng nghe người dân hiến kế" lần 6 diễn ra từ ngày 20-9-2024 đến hết ngày 28-8-2025, với 52 bài hiến kế được đăng tải trên Báo Người Lao Động. Hai chủ đề trung tâm xuyên suốt cuộc thi là: "Đột phá phát triển giao thông xanh, môi trường xanh tại TP HCM" và "Kinh tế số - Động lực cho sự phát triển bền vững của TP HCM".
Giải bài toán giao thông xanh, bền vữngĐáng chú ý, các bài hiến kế trong lần thi này không chỉ dừng ở phân tích hiện trạng hay nêu giải pháp chung chung, mà hầu hết các tác giả đã đưa ra những đề xuất cụ thể, kèm theo kinh nghiệm quốc tế và tính khả thi.
Trong nhóm chủ đề về giao thông, nhiều hiến kế đã để lại dấu ấn mạnh mẽ. "Nhận diện thách thức quy hoạch giao thông", tác giả Nguyễn Văn Quang (Viện Chiến lược phát triển - Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đi sâu phân tích con số cụ thể: mật độ đường, số điểm ùn tắc, mức tăng trưởng phương tiện… Qua đó, làm nổi bật tình trạng quá tải của hạ tầng hiện nay, chỉ ra khoảng trống pháp lý trong đánh giá môi trường chiến lược, khuyến nghị kiểm soát phương tiện cá nhân, tăng đầu tư cho vận tải công cộng, áp dụng tiêu chuẩn khí thải cao hơn. Tác giả Nguyễn Văn Quang cũng chỉ ra gánh nặng tài chính để phát triển giao thông xanh tại TP HCM, đề xuất cơ chế huy động vốn đa dạng: hợp tác công - tư, phát hành trái phiếu xanh, thu phí tắc nghẽn, giao dịch phát thải… (bài "Giao thông xanh và bài toán 12 tỉ đô").
Trao giải cuộc thi “Lắng nghe người dân hiến kế” lần 5. Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Nêu ý tưởng "Giải pháp giao thông xanh cho siêu đô thị" thông qua hệ thống xe buýt xanh, hiện đại, tiện nghi, kết nối trung tâm TP HCM với khu vực Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu cũ, tác giả Mai Thế Hoàng (Trường Đại học Giao thông Vận tải TP HCM) khẳng định việc này không chỉ giảm ùn tắc, giảm phát thải mà còn mở ra hướng phát triển du lịch và kinh tế vùng.
KTS Trương Nam Thuận (Công ty CP Tư vấn Đầu tư Thiên Nam Anh) trong bài "Lời giải từ khung giờ lưu thông" đưa ra đề xuất điều chỉnh giờ lưu thông, phân chia khung giờ ưu tiên cho các loại phương tiện. Giải pháp không đòi hỏi chi phí lớn nhưng có thể mang lại hiệu quả tức thời trong giảm ùn tắc và ô nhiễm.
Trong khi đó, tác giả Lê Hoàng Hiệp cho rằng không chỉ là vấn đề hạ tầng, giao thông xanh bắt đầu từ ý thức. Tác giả nhấn mạnh vai trò của giáo dục và truyền thông như hai trụ cột quan trọng để thay đổi hành vi cộng đồng (bài "Xây dựng hệ thống giao thông xanh")…
Có thể nói, những hiến kế này bổ sung cho nhau, từ nguồn lực tài chính, chú trọng hạ tầng và dịch vụ đến đưa ra biện pháp quản lý hành vi giao thông. Tất cả cùng hướng tới mục tiêu xây dựng hệ thống giao thông xanh, đồng bộ, bền vững.
Khát vọng toàn cầuTrong nhóm kinh tế số, các nhà nghiên cứu đã đi thẳng vào các vấn đề cốt lõi. Tác phẩm "Đột phá từ đô thị tích hợp và chuyển đổi số", tác giả Phạm Thị Thùy Linh (Học viện Chính trị khu vực II) đã làm nổi bật mô hình đô thị đa cực, nơi mỗi địa phương giữ vai trò thế mạnh và kết nối qua hạ tầng liên vùng. Điển hình, TP HCM cũ là trung tâm dịch vụ, Bình Dương cũ là công nghiệp, Bà Rịa - Vũng Tàu cũ là logistics, cảng biển. Bên cạnh đó, tác giả đề xuất hệ sinh thái dữ liệu mở, trung tâm điều hành thông minh, dịch vụ công trực tuyến toàn diện, cùng các giải pháp giáo dục và y tế số.
Với tác phẩm "Khát vọng vươn lên với động lực kinh tế số", TS Trương Đức Thuận (Tạp chí Cộng Sản) truyền tải một thông điệp mạnh mẽ: TP HCM không thể đạt về tầm vóc toàn diện nếu không đặt kinh tế số làm động lực cốt lõi. Bài viết nêu các mục tiêu rõ ràng và giải pháp đồng bộ, từ cơ chế, chính sách đến nguồn nhân lực và hạ tầng số.
TS Phan Thanh Chung - TS Vũ Thị Hồng Nhung (Đại học RMIT Việt Nam) thì nhấn mạnh vai trò của Digital Twin và IOC (Trung tâm điều hành đô thị thông minh; bài "Xây dựng siêu đô thị số"), lộ trình triển khai từ giai đoạn chuẩn hóa dữ liệu đến thí điểm logistics, năng lượng, nước… Đây là cơ sở để TP HCM mới trở thành "bộ não số" toàn vùng…
Những hiến kế về kinh tế số không chỉ đề xuất công nghệ mà còn chú trọng cơ chế, nhân lực, tài chính - ba yếu tố quyết định thành công của chuyển đổi số.
Đô thị bứt pháNhằm giải quyết bài toán ngập úng và môi trường, các tác giả cũng mang đến những ý tưởng khá táo bạo. Tham gia cuộc thi lần này, nhóm tác giả gồm TS Vũ Thị Hồng Nhung - TS Phan Thanh Chung (Đại học RMIT Việt Nam) còn gửi đến tác phẩm "Hệ thống công viên trữ nước cho TP HCM", trong đó khẳng định cần chuyển từ tư duy "chống" sang "sống cùng" với nước. Cụ thể, đề xuất biến công viên, quảng trường, bãi đỗ xe thành "hạ tầng trữ nước" theo mô hình Rotterdam, Singapore, Seoul hay "thành phố bọt biển" của Trung Quốc. Đây không chỉ là giải pháp chống ngập mà còn góp phần tạo bản sắc đô thị, nâng giá trị bất động sản và chất lượng sống; cho thấy tầm nhìn liên ngành: vừa quy hoạch đô thị vừa xử lý biến đổi khí hậu vừa tạo không gian sống đáng giá cho cộng đồng.
Từ ngày 1-7-2025, TP HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu chính thức hợp nhất thành TP HCM mới.
Việc hợp nhất 3 địa phương sẽ củng cố vị thế đầu tàu của TP HCM, hình thành siêu đô thị vùng. Tuy nhiên, cũng đặt ra nhiều thách thức cần vượt qua, đặc biệt là hạ tầng giao thông, "chìa khóa" mở không gian phát triển, hạ chi phí logistics, rút ngắn thời gian di chuyển và kích hoạt những cực tăng trưởng mới. TP HCM cần đi nhanh nhưng bền vững, đầu tư lớn nhưng hiệu quả và đồng bộ từ quy hoạch đến vận hành.
Khách mời tham dự talkshow "Giao thông đột phá cho siêu đô thị" là đại diện sở, ngành, các chuyên gia trong lĩnh vực giao thông, quy hoạch, chuyển đổi số của TP HCM.
Một điểm sáng khác trong cuộc thi là loạt bài về quy hoạch, tái cấu trúc đô thị. Tác giả Đỗ Thiên Anh Tuấn (Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright) đề xuất mô hình gộp đất để xây dựng chung cư cao tầng, thay thế khu dân cư cũ lụp xụp. Đây là giải pháp vừa hiện đại hóa đô thị vừa bảo đảm lợi ích của người dân (bài "Gộp đất để tái cấu trúc đô thị TP HCM"). TS Phạm Đào Thịnh gắn đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung TP HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 với khát vọng biến TP HCM thành trung tâm kinh tế - tài chính của châu Á (bài "Khát vọng vươn tầm thành phố toàn cầu").
Để TP HCM sau hợp nhất thật sự bứt phá, tác giả Trần Quang Hòa (Viện Quản lý và sáng tạo, Zug - Thụy Sĩ) nhấn mạnh điều cốt lõi không chỉ ở quy mô mà ở giải pháp thể chế và quản trị (tác phẩm "Hành trình siêu đô thị"). Cải cách hành chính theo hướng tinh gọn, nhanh nhạy, song song đó là chính sách ưu đãi vượt khung để thu hút nhân tài, vốn đầu tư quốc tế; đầu tư hạ tầng số và giao thông hiện đại làm nền tảng kết nối sản xuất - logistics - tài chính…
Các bài dự thi lần này đa dạng góc nhìn, liên ngành, gắn hiến kế với bức tranh tổng thể của TP HCM; không chỉ nêu ý tưởng mà còn phân tích chi phí, cơ chế, lộ trình cụ thể, giúp hiến kế trở nên thiết thực. Mỗi hiến kế đều phản ánh tâm huyết của giới trí thức, chuyên gia đối với sự phát triển của TP HCM, đồng thời thể hiện niềm tin vào sự phát triển trong tương lai gần của TP HCM.
Hôm nay, trao giải và phát động cuộc thi lần 7
Sáng 11-9, Báo Người Lao Động sẽ tổ chức trao giải cuộc thi "Lắng nghe người dân hiến kế" lần 6. Trong 52 tác phẩm Ban Tổ chức đã chọn đăng, 13 tác phẩm lọt vào vòng chung khảo, trong đó 5 tác phẩm được chọn trao giải nhất, nhì, ba và khuyến khích.
Cũng trong buổi trao giải, Báo Người Lao Động sẽ phát động cuộc thi "Lắng nghe người dân hiến kế" lần 7.
Mời bạn đọc đón xem tường thuật trực tiếp lễ trao giải và talkshow trên Báo Người Lao Động điện tử; phát trực tiếp trên kênh YouTube Báo Người Lao Động và kênh "Nhịp sống Sài Gòn".
