Dân số Việt Nam chịu ảnh hưởng vì mức sinh ngày càng xuống thấp

Xu thế mức sinh xuống thấp

Sáng 10/12, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với UBND Thành phố Hà Nội tổ chức Lễ phát động hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về dân số và kỷ niệm Ngày dân số Việt Nam (26/12) với chủ đề "Nâng cao chất lượng dân số để đất nước phồn vinh, gia đình hạnh phúc".

Phát biểu tại Lễ phát động, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, năm 2024 là năm thứ năm thực hiện Chiến lược Dân số Việt nam đến năm 2030, công tác dân số hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.

Theo Thứ trưởng, nhiều vấn đề dân số thực tiễn phát sinh đã và đang tác động trực tiếp đến đời sống, xã hội và sự phát triển bền vững của Việt Nam trong hiện tại và tương lai như: Việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc chưa thật sự bền vững, xuất hiện xu thế mức sinh xuống thấp (năm 2023 ước tính là 1,96 con/phụ nữ, thấp nhất trong lịch sử và dự báo tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo).

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn.

Bên cạnh đó, tốc độ gia tăng nhanh tỉ số giới tính khi sinh đã được khống chế, nhưng vẫn ở mức cao và chưa có dấu hiệu giảm (năm 2023 là 112 bé trai/100 bé gái).

Tốc độ già hóa dân số nhanh và sẽ sớm bước qua thời kỳ dân số vàng; tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết, mang thai và sinh con ở người chưa thành niên, tầm vóc, thể lực, chất lượng cuộc sống cần phải được cải thiện nhiều hơn...

Trong khi đó, tổ chức bộ máy làm công tác dân số chưa ổn định, thiếu thống nhất giữa các tỉnh, thành phố, nguồn lực đầu tư cho công tác dân số chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ được giao.

Ông Thuấn cho biết, mặc dù gặp nhiều khó khăn, những người làm công tác dân số trên cả nước vẫn kiên trì, không chùn bước trước thử thách, luôn đoàn kết, đồng cam cộng khổ và tận tâm vì cộng đồng, vì sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.

Nhờ đó, công tác dân số năm 2024 đã được thực hiện quyết liệt, đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở với nhiều giải pháp hiệu quả.

Ông Trần Văn Thuấn cũng lưu ý, năm 2025 và những năm sắp tới, chúng ta tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức hơn nữa, nhiều chỉ tiêu có nguy cơ khó đạt.

Để thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ, chỉ tiêu kế hoạch được giao, Bộ Y tế kêu gọi toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác dân số tiếp tục đoàn kết, tích cực, chủ động, sáng tạo trong việc tham mưu với các cấp ủy Đảng, chính quyền; phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể và động viên mọi tầng lớp nhân dân thực hiện hiệu quả chủ trương, chính sách về công tác dân số.

Quy mô dân số của Hà Nội ổn định

Ông Matt Jackson - Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam chúc mừng Việt Nam vì những nỗ lực không ngừng trong việc giải quyết bất bình đẳng và giảm bớt chênh lệch về tình trạng kinh tế - xã hội giữa các vùng miền, các nhóm dân cư. Người dân Việt Nam hiện nay sống thọ hơn, đó là dấu hiệu đáng mừng của sự phát triển.

Trong lĩnh vực y tế, Việt Nam đã vượt chỉ tiêu về giảm tỉ lệ tử vong mẹ, đạt mức giảm 46 phần nghìn trong 20 năm qua, cao hơn nhiều so với mục tiêu toàn cầu là 34 phần nghìn.

Tỉ lệ sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại của phụ nữ trong độ tuổi 15-49 đã tăng lên, đạt hơn 60%, góp phần nâng cao sức khỏe sinh sản cho mọi người.

Ông Matt Jackson khẳng định, UNFPA tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật cho Việt Nam nhằm cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ sức khỏe sinh sản và tình dục chất lượng cho người dân; thúc đẩy quyền sinh sản; giảm tỉ lệ tử vong mẹ; thu thập và phân tích dữ liệu về dân số đạt chất lượng cao nhất, và giải quyết vấn đề bình đẳng giới và bạo lực giới.

"Chúng tôi cũng cam kết hỗ trợ Chính phủ Việt Nam xác định các cơ hội mà sự thay đổi nhân khẩu học đem lại, thúc đẩy phát triển thanh niên và ứng phó với già hóa dân số", ông Matt Jackson nói.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn trao thông điệp cho đại diện 5 Sở Y tế.

TS. Nguyễn Đình Hưng- Phó Giám đốc phụ trách Sở Y tế Hà Nội cho biết với việc triển khai đồng bộ công tác dân số của thành phố trong thời gian qua đã đạt được kết quả đáng khích lệ như tiếp tục duy trì vững chắc mức sinh thay thế, quy mô dân số ổn định.

Tỉ số giới tính khi sinh giảm dần hàng năm; chất lượng dân số được nâng lên đáng kể: Dân số Hà Nội khoảng 8,7 triệu người; tuổi thọ trung bình đạt 76,3; tỉ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ đạt 88%; tỉ lệ thanh niên được tư vấn khám sức khỏe trước kết hôn đạt 65%.

Đặc biệt, Hà Nội cũng quan tâm triển khai các hoạt động tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh trên địa bàn thành phố: tỉ lệ sàng lọc trước sinh đạt 85%; tỉ lệ sàng lọc sơ sinh đạt: 89%.

Thời gian tới, thành phố Hà Nội mong muốn tiếp tục nhận được sự đồng hành của các cơ quan trung ương để công tác dân số và chăm sóc bảo vệ nâng cao sức khỏe cho nhân dân Thủ đô ngày càng tốt hơn, đồng thời tiếp tục hỗ trợ để công tác dân số Thủ đô ngày càng phát triển.

Sau Lễ phát động, các đại biểu đã tham dự Lễ ra quân hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về dân số và kỷ niệm Ngày dân số Việt Nam (26/12) của Đoàn thanh niên huyện Đông Anh.