Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã tạo động lực mạnh mẽ cho kinh tế tư nhân, thể hiện qua việc khơi dậy tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, củng cố niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp (DN) và xã hội. Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68, khu vực này đã ghi nhận những chuyển biến tích cực rõ nét.
Những chuyển biến tích cực
Tư duy, nhận thức của toàn xã hội từ Trung ương đến địa phương, các hiệp hội, người dân và cộng đồng DN đều thay đổi theo hướng tích cực, với tinh thần khởi nghiệp và khát vọng kinh doanh lan tỏa mạnh mẽ, trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Kể từ tháng 5-2025, trung bình mỗi tháng có hơn 18.000 DN thành lập mới, tăng gần 43% so với bình quân 4 tháng đầu năm. Ước tính 10 tháng đầu năm 2025, cả nước có gần 262.000 DN đăng ký thành lập mới và quay lại hoạt động, tăng khoảng 30% so với cùng kỳ năm 2024. Tổng vốn bổ sung vào nền kinh tế đạt hơn 5,1 triệu tỉ đồng, tăng gần 99% so với năm trước. Tính đến ngày 24-10-2025, cả nước có hơn 1 triệu DN đang hoạt động.
Riêng từ tháng 5 đến tháng 9-2025, mỗi tháng có hơn 12.000 DN quay trở lại thị trường; lũy kế 10 tháng đạt hơn 99.000 DN, tăng gần 50% so với cùng kỳ 2024. Như vậy, tổng số DN gia nhập và tái gia nhập thị trường đạt bình quân hơn 30.000 DN/tháng. Những kết quả tích cực trong sản xuất - kinh doanh đã trực tiếp góp phần tăng thu ngân sách nhà nước.
Ước tính 9 tháng đầu năm 2025, tổng thu ngân sách đạt hơn 1,92 triệu tỉ đồng, bằng gần 98% dự toán năm và tăng 30,5% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, thu từ khu vực kinh tế tư nhân đạt hơn 338.000 tỉ đồng, tăng hơn 121%; riêng thu từ hộ, cá nhân kinh doanh ước đạt hơn 25.200 tỉ đồng.
Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị từ khi ban hành đã tạo động lực mạnh mẽ cho kinh tế tư nhân phát triển. Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Theo TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, với quyết tâm chính trị cao, tinh thần khẩn trương, quyết liệt, Đảng và Nhà nước đã ban hành và chỉ đạo thực hiện 7 quyết sách chiến lược, mang tính lịch sử thể hiện đột phá trong đổi mới tư duy, tháo gỡ các điểm nghẽn, kiến tạo phát triển, trong đó có Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.
Góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV: Mở không gian phát triển mới cho doanh nghiệp tư nhânKết quả là hoạt động của DN có nhiều dấu hiệu khởi sắc khi thống kê trong 9 tháng của năm 2025, có hơn 231.300 DN gia nhập thị trường, tăng 26,4% so với cùng kỳ năm trước và cao gấp 1,3 lần số DN rút lui khỏi trường (174.900 DN). Đặc biệt, có tới 2.530 hộ kinh doanh chuyển lên thành DN.
"Kết quả trên khẳng định nỗ lực và quyết tâm thực hiện hiệu quả Nghị quyết 68 và các quyết sách chiến lược về đột phá thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh. Chỉ trong 9 tháng đầu năm, Quốc hội đã xem xét và thông qua số lượng luật và nghị quyết nhiều nhất từ trước đến nay (38 luật, 25 nghị quyết). Chính phủ thực hiện nhiều giải pháp, tập trung thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ và chuyển đổi số" - TS Cấn Văn Lực nói.
Khoảng cách thực tế vẫn còn lớn
Bên cạnh những kết quả tích cực cơ bản, đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (đoàn TP HCM) cho rằng hiện chúng ta vẫn còn chậm trong việc ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn để DN tư nhân, hộ kinh doanh có điều kiện tiếp cận các nguồn lực đất đai, mặt bằng sản xuất - kinh doanh, thuê nhà, đất, tài sản công, hỗ trợ tài chính, tín dụng, thuế, phí ưu đãi. Đồng thời chậm cụ thể hóa các chính sách về hỗ trợ DN ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, phát triển thương mại điện tử, hỗ trợ hình thành các DN lớn, các tập đoàn kinh tế tư nhân có tầm cỡ toàn cầu, có khả năng cạnh tranh với thế giới và có được nhiều kỳ lân khởi nghiệp sáng tạo.
Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cũng nhất trí rằng Nghị quyết 68 là bước tiến lớn về tư duy, thể hiện sự nhất quán trong việc khẳng định vai trò chủ thể của DN tư nhân trong kiến tạo tăng trưởng và việc làm.
Tuy nhiên, trên thực tế, DN tư nhân, đặc biệt là các DN vừa và nhỏ, vẫn còn gặp khó khăn về vốn, đất đai, thông tin thị trường và chính sách hỗ trợ. Việc chính sách hỗ trợ phân tán, không nhất quán giữa các cấp hoặc triển khai chậm trễ khiến nhiều DN không tiếp cận được các chương trình ưu đãi. Ngoài ra, tâm lý e ngại rủi ro pháp lý cũng khiến nhiều DN không mạnh dạn mở rộng đầu tư, đổi mới mô hình kinh doanh.
Trong báo cáo mới nhất, các chuyên gia của nhóm nghiên cứu và phân tích Vietstats nhận định trong nhiều năm qua, quá trình xây dựng và hoàn thiện thể chế pháp lý của Việt Nam có tốc độ rất nhanh chóng. Số lượng luật, nghị quyết, chiến lược và kế hoạch ngày càng nhiều, bao quát hầu hết lĩnh vực từ kinh tế, xã hội, văn hóa đến môi trường, hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, nghịch lý lớn nhất lại nằm ở chỗ "khoảng cách giữa văn bản và thực tế vẫn còn lớn". Chính sách đúng đắn chưa chắc đã đi vào thực tế; ngược lại, không ít chủ trương tiến bộ lại trì trệ sau khi được ban hành.
"Đột phá hiện nay không còn nằm ở khâu ban hành thêm luật hay nghị quyết mà nằm ở khả năng tổ chức thực thi chính sách, tức biến quy định thành hành động, biến ý chí chính trị thành kết quả cụ thể.
Thực thi trở thành khâu then chốt trước hết bởi hệ thống luật pháp của Việt Nam vốn đã rất đồ sộ. Nhiều chính sách tốt được soạn thảo công phu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế nhưng khi triển khai lại vướng ngay từ các khâu hướng dẫn, phân công trách nhiệm hay phân bổ nguồn lực" - chuyên gia của Vietstats nêu.
Tại sao khâu thực thi trở thành điểm nghẽn, theo các chuyên gia, nguyên nhân chủ yếu do tình trạng chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ và sự phân tán quyền lực giữa các bộ, ngành, địa phương khiến việc phối hợp thực thi thiếu nhất quán. Tâm lý e dè, sợ trách nhiệm trong đội ngũ cán bộ công vụ tạo ra độ trễ chính sách, nhiều cơ chế đặc thù không được vận dụng linh hoạt vì lo ngại bị quy trách nhiệm khi có sai sót.
Cơ chế giám sát và chế tài thực thi còn yếu, dẫn đến tình trạng không ai chịu trách nhiệm cuối cùng khi chính sách không đạt mục tiêu. Nguồn lực thực hiện, cả về tài chính, nhân sự và hạ tầng kỹ thuật, thường không được bố trí tương xứng với tầm vóc của chính sách, biến nhiều nghị quyết thành cây gậy không có sức nặng...
(Còn tiếp)
