Mỹ đang tụt hậu trong việc phổ cập ôtô điện

Đà tăng trưởng doanh số xe điện tại Mỹ được dự báo giảm trong năm 2024. Ảnh: Reuters.

Thời điểm chiếc Hyundai cũ của Debbie Mettenleiter hết khả năng sử dụng sau khi đã hoàn thành quãng đường xấp xỉ 322.000 km, bà quyết định đặt cọc 250 USD cho chiếc Tesla Model Y và đặt bước chân đầu tiên vào lãnh địa xe điện.

Kể từ lúc đó, người phụ nữ 67 tuổi bắt đầu trò chuyện nhiều hơn với những người bạn đang sử dụng xe điện, cũng như tìm hiểu chi tiết hơn về những khó khăn trong quá trình chuyển đổi sang giao thông xanh.

“Cứ mỗi khi ngồi vào hàng ghế sau của chiếc xe điện, tôi lại bị cụng đầu”, bà Debbie Mettenleiter phàn nàn về trải nghiệm trên chiếc Model Y của đứa cháu.

Rốt cuộc, người phụ nữ này đã rút cọc Tesla Model Y và thay vào đó, tậu một chiếc Hyundai Kona 2022 sử dụng động cơ truyền thống.

“Tôi muốn một chiếc xe có thể sẵn sàng hoạt động bất kỳ lúc nào mà không cần lo lắng đến việc sạc pin. Tôi vẫn chưa sẵn sàng chuyển đổi ngay từ đổ xăng sang cắm sạc”, bà kết luận.

Hãm đà tăng trưởng

Một năm trước, cả thế giới xôn xao khi mà tương lai thuần điện của ngành công nghiệp ôtô dường như đang đến rất gần. Tuy nhiên, thị hiếu của người tiêu dùng đang có sự thay đổi, khiến đà tăng trưởng doanh số có dấu hiệu chậm lại, còn lượng xe điện tồn kho ngày càng nhiều.

Theo các nghiên cứu từ Cox Automotive, lượng tồn kho các mẫu ôtô thuần điện tại Mỹ đã tăng hơn gấp đôi trong năm qua, đạt mức cao kỷ lục ở giai đoạn đầu tháng 12 năm ngoái.

Thậm chí vào tháng 11/2023, một nhóm gần 4.000 đại lý ôtô trên toàn quốc đã viết thư cho Tổng thống Joe Biden và yêu cầu ông “kìm hãm những yêu cầu phi thực tế” mà Chính phủ Mỹ mong muốn đối với cho xe điện. Dù ôtô điện ở Mỹ chỉ nằm giữ khoảng 7% thị phần trong năm 2023, chính quyền của Tổng thống Joe Biden vẫn kỳ vọng lượng tiêu thụ này sẽ chiếm hơn một nửa doanh số toàn thị trường vào năm 2030.

Tổng thống Joe Biden đặt kỳ vọng cao cho xe điện. Ảnh: Bloomberg.

Trên thực tế, khách hàng đang chuyển sang mua xe hybrid, loại xe lai xăng-điện đã ghi dấu sự tồn tại của mình trong hơn một phần tư thế kỷ. Theo Bloomberg, Toyota cùng Ford và các công ty khác đang tăng cường sản xuất xe hybrid để đáp ứng nhu cầu khách hàng. Cùng lúc, doanh số ôtô động cơ đốt trong truyền thống vẫn sẽ chiếm hơn 80% tổng lượng tiêu thụ xe mới tại thị trường Mỹ.

Ở thời điểm hiện tại, Mỹ đang tụt hậu so với châu Âu và Trung Quốc trong việc phổ cập ôtô điện. Nhiều lãnh đạo các hãng xe cũng như giới chính trị gia cũng bày tỏ mong muốn không để Mỹ không thua sút trong cuộc đua công nghệ vận tải. Tuy nhiên, phần lớn khách hàng Mỹ lại không đồng tình với điều này.

Theo số liệu do Edmunds cung cấp, giá xe điện vẫn còn quá đắt đỏ, dao động trung bình ở mức 60.544 USD và cao hơn khoảng 13.000 USD so với ôtô sử dụng động cơ xăng. Bên cạnh nỗi lo về chi phí, khách hàng của xứ cờ hoa còn lo lắng về phạm vi hoạt động mà các xe điện có thể đáp ứng.

Theo báo cáo của UBS Group AG, doanh số ôtô điện hàng năm tại Mỹ đã tăng 60% vào năm 2022 nhưng chỉ đạt mức tăng trưởng 47% trong năm 2023. Thậm chí theo các dự báo, số liệu này sẽ chỉ có thể tăng trưởng 11% ở năm mới 2024.

Theo Bloomberg, Ford đã cắt giảm một nửa kế hoạch sản xuất trong năm 2024 đối với mẫu bán tải F-150 Lightning, còn General Motors cũng đang trì hoãn việc sản xuất các mẫu xe điện rất được thị trường mong đợi như Chevy Equinox hay bán tải chạy điện Silverado.

Ford đã cắt giảm sản lượng F-150 Lightning trong năm 2024. Ảnh: Ford.

Cũng trong năm 2023, Elon Musk đã khơi mào một cuộc chiến giảm giá xe điện bằng việc hạ bớt giá bán của nhiều mẫu xe Tesla, khiến CEO Jim Farley của Ford cho rằng các hãng xe khác cũng buộc phải tiến hành động thái tương tự.

Chuyên trang Bloomberg bình luận những hành động của Elon Musk trên thị trường xe điện đã làm chậm lại nhưng không ngăn chặn được quá trình đánh mất thị phần của nhóm xe này, đồng thời gây thiệt hại đáng kể đến tỷ suất lợi nhuận.

Xe điện bất tiện tại Mỹ?

Theo lời ông Mickey Anderson, danh sách hàng chờ rất dài của ôtô điện đã bốc hơi một cách nhanh chóng, trong khi số lượng xe thuần điện tồn kho tại các đại lý do ông làm chủ ở Oklahoma, Kansas và Colorado ngày một nhiều hơn.

“Mọi thứ xoay chuyển quá nhanh”, Mickey Anderson thừa nhận.

Ban đầu, người mua ôtô điện là nhóm các tài xế giàu có, muốn tậu thêm một mẫu xe khác cho gia đình vì muốn trải nghiệm những công nghệ mới nhất trên thị trường. Tuy nhiên đến lúc này, nhóm khách hàng phổ thông đã bắt đầu nhận ra một sự thật, rằng xe điện đắt hơn và cũng ít hữu dụng hơn.

“Chúng ta cần có một mạng lưới trạm sạc đáng tin cậy hơn”, Mickey Anderson cho biết và thuật lại việc phải di chuyển trên quãng đường gần 322 km mỗi ngày mà chỉ bắt gặp một trạm sạc.

Theo một khảo sát do Consumer Reports thực hiện, người dùng cho biết xe điện sở hữu lượng vấn đề nhiều hơn đến 80% so với xe xăng. Các chủ xe điện cho biết họ gặp nhiều rắc rối nhất với pin cũng như khả năng sạc.

“Vấn đề ở đây là chiếc xe không nhận sạc. Tương tự với khi bạn không thể đổ xăng cho ôtô truyền thống, đó là một vấn đề lớn”, ông Jake Fisher – giám đốc cấp cao về thử nghiệm ôtô tại Consumer Reports – cho biết.

Trạm sạc là vấn đề lớn đối với người sử dụng xe điện. Ảnh minh họa: Reuters.

Điều này lý giải cho nguyên nhân đang có hơn một nửa số người mua ôtô mới ở Mỹ cho biết không quan tâm đến xe điện. Năm ngoái, số liệu này chỉ là khoảng 42%, dựa trên một khảo sát mà Strategic Vision thực hiện.

Dù vậy, cơ hội dành cho thị trường xe điện ở Mỹ là vẫn còn. Các nhà sản xuất ôtô và những nhà phân tích độc lập dự đoán doanh số ôtô thuần điện vẫn sẽ tăng nhanh hơn so với đà tăng chung của toàn thị trường ôtô Mỹ trong năm nay.

Chuyên trang Bloomberg nhận định rằng một khi khách hàng Mỹ vẫn nhìn thấy giá xe neo cao còn số lượng trạm sạc trên đường không được cải thiện, họ vẫn sẽ tiếp tục gắn bó với ôtô truyền thống và trạm xăng trên các hành trình của mình.

“Tôi luôn biết rằng trên đường đi, cứ cách vài dặm sẽ lại xuất hiện một trạm xăng”, bà Debbie Mettenleiter – người vừa mua một chiếc Hyundai Kona – chia sẻ lý do không chọn xe điện.