Ngân hàng số hóa thời "bình thường mới"

Trong cuộc tọa đàm trực tuyến "Ngân hàng (NH) số và thanh toán điện tử (TTĐT): Gợi mở từ khủng hoảng Covid-19" cách đây ít lâu tại Hà Nội, các diễn giả đã cho thấy rõ dịch Covid-19 đang thúc đẩy mạnh cuộc đua của các NH và doanh nghiệp công nghệ tài chính (fintech) trong tiến trình triển khai số hóa dịch vụ và TTĐT. Giới chuyên gia tài chính - NH nhận định đây chính là thời cơ để NH số và TTĐT "bùng nổ"; đồng thời, cũng là một cuộc thanh lọc sự tồn tại trong lĩnh vực NH.

Số hóa dịch vụ và TTĐT

Khi tình hình dịch bệnh căng thẳng trong những tháng đầu năm 2020 tới mức phải giãn cách toàn xã hội suốt mấy tuần, sau đó bắt đầu vào thời kỳ "bình thường mới", các NH đều đề nghị khách hàng ưu tiên giao dịch điện tử (GDĐT), hạn chế tối đa dùng tiền mặt trong thanh toán hằng ngày và đến các phòng giao dịch. Các loại hình trung gian thanh toán (như các ví điện tử), các thẻ NH được sử dụng nhiều chưa từng có ở Việt Nam.

Trong bối cảnh này, Việt Nam đã đạt được mức tăng trưởng ấn tượng về các phương thức giao dịch trực tuyến. Theo số liệu do Công ty CP Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) công bố, TTĐT trong quý I/2020 đã tăng 76%, tổng giá trị giao dịch tăng 124% so với cùng kỳ năm 2019. Ông Nguyễn Chiến Thắng, Giám đốc NH số BIDV, cho biết trong đợt giản cách toàn xã hội vừa qua, các khách hàng của BIDV đã sử dụng đến 1.300 loại giao dịch thanh toán, chiếm 85% tổng giao dịch qua các kênh điện tử của NH này.

Giao diện web của VCB Digibank của Vietcombank

Tuy nhiên, sự triển khai chuyển đổi dịch vụ số của Vietcombank đã gặp nhiều lời than phiền từ các khách hàng trên mạng xã hội. Nhiều người cho rằng họ không nhận được thông báo trước, hay có thể chỉ được thông báo "mờ nhạt" và khi họ tiến hành giao dịch điện tử như trước nay vẫn làm thì phải làm thủ tục chuyển sang dịch vụ mới hay hệ thống trục trặc khiến họ không thể giao dịch trực tuyến...

Tình trạng bất cập trong chuyển đổi số ở lĩnh vực tài chính - NH đã được lưu ý ngay tại cuộc tọa đàm về "NH số và thanh toán điện tử" nói trên. Theo đại diện NAPAS - đơn vị kết nối các NH và cung cấp cổng thanh toán đa dạng cho người dùng thẻ, tuy giao dịch tài chính số bùng nổ trong quý I/2020, nhưng việc ứng dụng công nghệ trong tài chính số ở Việt Nam mới chỉ nhằm thúc đẩy số hóa dịch vụ và TTĐT; hoạt động NH số ở Việt Nam dù tăng trưởng mạnh nhưng vẫn mờ nhạt. Theo thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 30 triệu người sử dụng hệ thống thanh toán NH số mỗi ngày, với tốc độ tăng trưởng Mobile Banking trong thời gian qua lên tới 200%. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất vẫn là thói quen người dùng, nhất là đại đa số người dùng vẫn chưa quen với chuyện công nghệ. Trong bối cảnh đó, việc thúc đẩy NH số phát triển cần có sự hợp tác giữa NH với các dịch vụ fintech. Trước đây, người ta e ngại rằng các fintech ra đời sẽ cạnh tranh quyết liệt với NH truyền thống. Quan điểm này giờ đã thay đổi khi toàn xã hội và nền kinh tế phải tiến hành chuyển đổi số. Theo ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán NH Nhà nước, trong thời gian qua, đang có sự dịch chuyển dịch vụ không nhỏ của khách hàng từ NH này sang NH khác. Không ít NH đang đứng trước áp lực không "nhập cuộc" sẽ bị loại bỏ khỏi cuộc chơi số.

Tới thời điểm này, không ai còn thắc mắc về tính thiết yếu và ích lợi của việc có nên chuyển đổi. Tuy nhiên, các NH và đơn vị tài chính khi tiến hành số hóa phải luôn ưu tiên số 1 cho sự thoải mái và tiện dụng với khách hàng. Về phía NH, không chỉ có các thủ tục chuyển đổi đơn giản và nhanh chóng (nhưng vẫn bảo đảm bảo mật), mà còn phải quan tâm tới giao diện người dùng trên ứng dụng, chuẩn bị cơ sở hạ tầng để có thể vận hành suôn sẻ ngay từ đầu.