Rõ lý do phải sửa Luật Đất đai chỉ sau một năm

Luật Đất đai 2024 bộc lộ nhiều vướng mắc chỉ sau một năm đi vào thi hành. Ảnh: Việt Linh.

Chia sẻ tại hội thảo "Hoàn thiện pháp luật đất đai tạo động lực phát triển trong kỷ nguyên số" do Tạp chí điện tử VietTimes tổ chức mới đây, ông Võ Anh Tuấn - Phó cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) - cho biết trong thời gian qua, Bộ đã tích cực triển khai xây dựng dự thảo Luật Đất đai 2024 sửa đổi, dự kiến trình Quốc hội trong kỳ họp tháng 10 năm nay.

Theo ông Võ Anh Tuấn, việc sửa đổi lần này có 3 nhóm căn cứ chính. Thứ nhất là tiếp tục thể chế hóa các nghị quyết của Trung ương như Nghị quyết 18, 69, 66, 68. Thứ hai là tổ chức chính quyền địa phương chuyển sang mô hình 2 cấp, làm thay đổi thẩm quyền và quy trình quản lý. Thứ ba là thực tiễn triển khai bộc lộ vướng mắc trong quy hoạch, thu hồi, giao - cho thuê đất và hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai.

Ông Võ Anh Tuấn, Phó cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Ảnh: VietTimes.

Về những nội dung sửa đổi, ông Tuấn cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ đề xuất nhiều điểm lớn trong dự thảo Luật lần này.

Trước hết là vấn đề quy hoạch sử dụng đất. Hiện, quy hoạch đất nông nghiệp cấp huyện đã không còn, đặt ra câu hỏi việc chuyển sang cấp xã sẽ thực hiện ra sao, và có nên duy trì quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp cấp xã hay không.

Tiếp đến là quy định về thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư. Theo ông Tuấn, cần bổ sung thêm một số trường hợp ngoài quy định của Luật Đất đai 2024 để tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.

Nội dung về giao đất, cho thuê đất cũng được đưa vào sửa đổi, liên quan đến bất cập khi chuyển đổi từ mô hình chính quyền địa phương 3 cấp sang 2 cấp, đồng thời gắn với yêu cầu phân cấp, phân quyền rõ ràng hơn.

Một điểm khác được ông Tuấn nhấn mạnh là vấn đề giá đất. Trong quá trình thực hiện Luật Đất đai 2024, việc định giá đất bộc lộ nhiều hạn chế. Đây cũng là nội dung để thể chế hóa Nghị quyết 69, sửa đổi các điểm của Nghị quyết 18.

Ông Tuấn cho rằng thu hồi đất và giá đất luôn là vấn đề phức tạp, tồn tại nhiều quan điểm khác nhau. Trong quá trình xây dựng dự thảo luật và thảo luận, đã có rất nhiều ý kiến, kể cả trong nội bộ cơ quan soạn thảo vẫn còn những điểm chưa thống nhất.

Một ví dụ cụ thể được ông đưa ra là việc áp dụng bảng giá đất. Có ý kiến cho rằng bảng giá Nhà nước chỉ nên sử dụng cho mục đích thu thuế, cho thuê đất. Tuy nhiên, nếu bồi thường cho người dân chỉ dựa trên bảng giá này thì khó đạt sự đồng thuận, vì người dân thường cảm thấy bị thiệt thòi. Ngược lại, nếu áp dụng giá thị trường, nhiều vướng mắc khác sẽ nảy sinh.

Ông Tuấn cho biết một số nội dung đã được tiếp thu qua nhiều vòng lấy ý kiến và thẩm định. Tuy nhiên, còn những vấn đề vượt ra ngoài phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, cần cụ thể hóa ở cấp nghị định, thông tư. Nhìn chung, quy định trong luật còn "mỏng", đòi hỏi văn bản dưới Luật phải chi tiết, khả thi để đảm bảo tính thống nhất khi triển khai.

Đề cập tranh luận về việc có nên dùng bảng giá đất Nhà nước để tính bồi thường khi thu hồi đất hay không, ông Tuấn nhấn mạnh cần xây dựng một cơ chế thống nhất, minh bạch, vừa tránh tình trạng "xin - cho", vừa đảm bảo cân đối tài khóa.

Theo ông, thực tế cho thấy nếu áp dụng cứng nhắc bảng giá, khiếu nại dễ phát sinh. Ngược lại, nếu chạy theo giá thị trường nhưng thiếu chuẩn mực và phương pháp định giá rõ ràng thì cũng sẽ gặp vướng mắc.

Ông cho rằng cần một cơ chế định giá bồi thường độc lập, cập nhật, có phương pháp cụ thể và dựa trên dữ liệu tin cậy. "Người dân khi bị thu hồi đất đã chịu nhiều thiệt thòi, vì vậy cần tính toán phương án bồi thường thỏa đáng, hợp lý nhất để bảo đảm quyền lợi, hạn chế khiếu nại, đồng thời tạo sự đồng thuận xã hội", ông Tuấn nói.

Ông nhận định đây là vấn đề khó, mất nhiều thời gian thảo luận và chắc chắn sẽ tiếp tục được đưa ra tại Quốc hội để hoàn thiện. Ông bày tỏ hy vọng trong thời gian tới sẽ có thêm nhiều ý kiến đóng góp, giải pháp nhằm xây dựng cơ chế bồi thường công bằng, khả thi hơn.