Những năm qua, triết lý "nuôi dưỡng nguồn thu bền vững" thay vì "siết thu" của ngành tài chính đã mang lại những thành tựu đáng ghi nhận.
Ông Mai Sơn - Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, tính đến hết năm 2024, tổng thu ngân sách Nhà nước ước đạt khoảng 7,2 triệu tỷ đồng, đạt 86,5% so với mục tiêu kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021-2025.
Ngành Thuế cũng thực hiện quyết liệt công tác thanh tra, kiểm tra, chống thất thu trên các lĩnh vực còn nhiều dư địa lớn như lĩnh vực khoáng sản, xăng dầu, dịch vụ ăn uống, lưu trú… góp phần tăng thu ngân sách nhà nước, giai đoạn từ năm 2021 đến nay khoảng hơn 41.000 đồng.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành quả đạt được, ngành Thuế vẫn còn một số hạn chế nhất định khiến doanh nghiệp còn gặp khó khăn khi tuân thủ các thủ tục hành chính thuế.
Bài toán khó của công nghệ thuế
Tại Hội thảo Thuế và nền tài chính lành mạnh cho sự phát triển bền vững diễn ra chiều ngày 18/12, ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại - Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhìn nhận, năm 2024 tiếp tục là một năm có nhiều khó khăn, thách thức đối với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.
Các doanh nghiệp vừa phải phản ứng với những biến động khó lường của thị trường thế giới; vừa phải khắc phục những hạn chế, bất cập nội tại kéo dài nhiều năm và phải dành nhiều thời gian, nguồn lực giải quyết những vấn đề đột xuất, phát sinh, nhất là ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ…
Tính chung 11 tháng năm 2024, cả nước đã có tới 173.200 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 9,1% so với cùng kỳ năm trước.
Trong bối cảnh đầy khó khăn này, cộng đồng doanh nghiệp ghi nhận các cơ quan Nhà nước đã kịp thời ban hành nhiều chính sách hỗ trợ kịp thời.
Ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại - Công nghiệp Việt Nam (VCCI).
Tuy nhiên, ghi nhận mới nhất từ khảo sát môi trường kinh doanh do VCCI tiến hành trong năm 2024, vẫn có tới 31% doanh nghiệp gặp phiền hà trong thực hiện thủ tục hành chính thuế, đặc biệt là các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa.
Một số vấn đề khó khăn cụ thể đối với doanh nghiệp khi tuân thủ các thủ tục hành chính thuế như: Vẫn còn sự rườm rà trong thủ tục hành chính thuế; Sự không đồng nhất trong áp dụng chính sách; Ứng dụng công nghệ số ở mức chưa đồng đều.
Đồng quan điểm, ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn - Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ số (Bộ Thông tin và Truyền thông) đánh giá, mặc dù đã triển khai hệ thống dữ liệu lớn Big Data, nhưng hệ thống hạ tầng công nghệ chưa đủ mạnh để xử lý khối lượng dữ liệu lớn và phức tạp từ hoạt động kinh tế số dẫn đến tình trạng quá tải hoặc chậm trễ trong xử lý dữ liệu. Rủi ro an ninh mạng gia tăng khi số lượng giao dịch và dữ liệu được số hóa ngày càng lớn.
Về nguồn nhân lực công nghệ, ông Tuấn cho biết ngành thuế vẫn còn thiếu nhân sự chuyên sâu, chuyên gia ở các lĩnh vực công nghệ như AI, Big Data, Blockchain…
Về trải nghiệm của người dùng, một bộ phận nhỏ cán bộ thuế chưa đáp ứng được yêu cầu về trình độ công nghệ. Ngoài ra, giao diện và tính năng dịch vụ thuế điện tử khó sử dụng đối với các cá nhân, tổ chức ít tiếp xúc với công nghệ.
Xây dựng hệ thống dữ liệu lớn để xử lý giao dịch phức tạp
Từ những tồn tại nêu trên, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ số khẳng định, ngành Thuế cần tích cực triển khai việc tăng cường đầu tư vào công nghệ. Trong đó, ngành Thuế cần xây dựng hệ thống dữ liệu lớn để xử lý các giao dịch phức tạp và khối lượng dữ liệu ngày càng gia tăng từ nền kinh tế số.
Bên cạnh đó, cần thiết kế các hệ thống dễ sử dụng, tập trung vào sự tiện lợi và thân thiện với người dùng; xây dựng trung tâm hỗ trợ trực tuyến ứng dụng trợ lý ảo để kịp thời giải quyết các vấn đề cho người nộp thuế.
Ngoài ra, cần xem xét thay đổi chính sách thay vì yêu cầu người dân khai báo nguồn thu nhập để tính thuế thì kết nối với các tổ chức, doanh nghiệp trả tiền để tự động xác định nguồn thu nhập của từng cá nhân, làm cơ sở tính thuế.
Ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn - Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ số (Bộ Thông tin và Truyền thông).
Đồng tình, đại diện VCCI kiến nghị ngành Thuế cần đẩy mạnh số hóa trong quản lý thuế, hoàn thiện các nền tảng công nghệ và tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp trong việc sử dụng các hệ thống này. Chẳng hạn, xây dựng các cổng thông tin thân thiện, tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để giải đáp thắc mắc nhanh chóng và chính xác.
Bên cạnh đó, ông Hoàng Quang Phòng đề xuất ngành Thuế nên nghiên cứu, sửa đổi và triển khai chính sách thuế đơn giản, ổn định, đơn giản hóa biểu mẫu kê khai, giảm thiểu các loại thuế phí chồng chéo để doanh nghiệp yên tâm lập kế hoạch dài hạn.
Song song là việc hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa. Đối với các doanh nghiệp này, cần có các chính sách đặc thù như miễn giảm thuế, hỗ trợ đào tạo về tuân thủ thuế, hoặc tư vấn trực tiếp.
Ghi nhận những ý kiến trên, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, sẽ tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp, người nộp thuế làm trung tâm, bám sát tình hình kinh doanh nhằm nắm rõ hiện trạng "sức khỏe" của doanh nghiệp, kịp thời tham mưu, đề xuất giải pháp hỗ trợ.
Từ đó, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo nguồn thu bền vững cho ngân sách nhà nước, hoàn thành toàn diện các mục tiêu ngành Tài chính đề ra.
Theo ông Mai Sơn, năm 2025 là năm cuối cùng thực hiện kế hoạch tài chính ngân sách trung hạn 2021-2025. Để phấn đấu hoàn thành mục tiêu đề ra, ngành Tài chính tiếp tục tham mưu cho Chính phủ, Quốc hội các giải pháp điều hành chính sách tài khóa mở rộng chủ động, hợp lý, linh hoạt, hiệu quả với chính sách tiền tệ và các chính sách kinh tế vĩ mô khác.
