Đề xuất tăng vốn hơn 38.000 tỷ đồng cho VEC

VEC cần bổ sung vốn để đủ điều kiện huy động vốn nhằm thực hiện đầu tư các dự án. Ảnh: Quỳnh Danh.

Chiều 17/2, thừa ủy quyền Thủ tướng, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã trình bày trước Quốc hội tờ trình bổ sung 38.251 tỷ đồng vốn điều lệ cho Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) giai đoạn 2024-2026.

Theo đó, Chính phủ kiến nghị cho phép sử dụng số vốn đầu tư công đã giao cho Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) là 36.689 tỷ đồng (bao gồm 10.062 tỷ đồng vốn đối ứng từ ngân sách Nhà nước, 24.127 tỷ vốn ODA và 2.500 tỷ đồng vốn cấp phát ngân sách Nhà nước cho các dự án cao tốc Nội Bài - Lào Cai và Cầu Giẽ - Ninh Bình) để chuyển đổi thành nguồn vốn ngân sách Nhà nước cấp bổ sung vốn điều lệ cho công ty mẹ - VEC.

Đồng thời, Chính phủ cũng kiến nghị chấp thuận chủ trương bổ sung vốn điều lệ cho tổng công ty này với tổng số tiền 38.251 tỷ đồng, gồm 1.562 tỷ đồng từ Quỹ Đầu tư phát triển của doanh nghiệp và 36.689 tỷ đồng từ ngân sách Nhà nước (vốn đầu tư công đã giao kế hoạch cho Bộ GTVT để đầu tư 5 dự án đường bộ cao tốc do VEC làm chủ đầu tư và đã được giải ngân).

Theo lý giải, với vốn điều lệ 1.115 tỷ đồng, trong khi tổng mức đầu tư các dự án đường cao tốc của VEC là rất lớn, doanh nghiệp này luôn gặp khó khăn khi không đảm bảo hệ số nợ/vốn chủ sở hữu.

Chính phủ cũng cho hay theo chiến lược phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035, VEC cần huy động số vốn lớn để đầu tư mới các tuyến cao tốc, đầu tư mở rộng các dự án đang quản lý (giai đoạn 2021-2025 cần khoảng 14.890 tỷ đồng; giai đoạn 2026-2030 cần khoảng 30.500 tỷ đồng). Bên cạnh đó, tiến độ thực hiện và hoàn thành các dự án là rất gấp rút.

Do đó, cần thiết phải bổ sung vốn điều lệ cho VEC, sau khi được bổ sung vốn điều lệ, tổng công ty sẽ đủ điều kiện để huy động vốn từ các tổ chức tín dụng để thực hiện đầu tư dự án.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, việc tăng vốn điều lệ cho VEC từ nguồn đầu tư công đã giải ngân sẽ đảm bảo nguyên tắc bảo toàn vốn. Việc này cũng không làm phát sinh khoản chi ngân sách và nợ công, nên không tác động trực tiếp tới ngân sách Nhà nước.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: Quochoi.vn.

Tuy nhiên, Luật Đầu tư công và pháp luật hiện hành không quy định dùng vốn đầu tư dự án chuyển thành nguồn ngân sách để cấp bổ sung vốn điều lệ cho doanh nghiệp Nhà nước. Do đó, việc quyết định chủ trương này thuộc thẩm quyền của Quốc hội, sau đó Thủ tướng sẽ quyết định đầu tư bổ sung vốn cho doanh nghiệp.

Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết khi thẩm tra, đa số ý kiến của Ủy ban Tài chính Ngân sách đều nhất trí cần tăng vốn vốn điều lệ cho VEC giai đoạn 2024-2026, nhằm tăng năng lực tài chính cho doanh nghiệp này trong phát triển các dự án đường cao tốc.

Ông Mạnh cũng cho biết cấp có thẩm quyền đã kết luận đồng ý chủ trương cho phép dùng nguồn vốn đầu tư công đã giao cho Bộ GTVT đầu tư dự án. Trong đó, số này gồm vốn đối ứng từ ngân sách Nhà nước, nguồn vốn ODA tại các dự án thực hiện theo hình thức chuyển vốn vay về cho vay lại thành cấp phát ngân sách và vốn cấp phát ngân sách cho các dự án để chuyển thành vốn ngân sách bổ sung cho VEC.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan tính toán, xác định chính xác và chịu trách nhiệm về số liệu khi thực hiện chủ trương này. Việc này nhằm đảm bảo sử dụng vốn hiệu quả, không thất thoát vốn và tài sản Nhà nước, cũng như xử lý các vấn đề liên quan tới quản lý, hạch toán, phương án bảo toàn và phát triển vốn khi bổ sung vốn điều lệ cho VEC.

Cơ quan thẩm tra cũng kiến nghị Quốc hội giao Kiểm toán Nhà nước trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn thực hiện kiểm toán việc tuân thủ các quy định về tăng vốn điều lệ cũng như quản lý, sử dụng vốn của công ty mẹ - VEC, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 dự kiến diễn ra vào tháng 10/2025.