Nhà máy Lọc dầu (NMLD) Dung Quất là nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam. Dự án này xây dựng tại xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Nhà máy có diện tích khoảng 810 ha, trong đó 345 ha mặt đất và 471 ha mặt biển. Công suất tối đa của nhà máy là 6,5 triệu tấn dầu thô/năm tương đương 148.000 thùng/ngày, dự kiến đáp ứng khoảng 30% nhu cầu tiêu thụ xăng dầu ở Việt Nam.
NMLD Dung Quất được xây dựng với tổng mức đầu tư là hơn 3 tỷ USD. Công ty cổ phần Lọc hoá dầu Bình Sơn (BSR) là doanh nghiệp được giao vai trò quản lý, vận hành NMLD đầu tiên của đất nước.
NMLD Dung Quất đã được hoàn thành xây dựng, đưa vào vận hành đúng tiến độ và cho ra dòng sản phẩm thương mại đầu tiên vào ngày 22/2/2009.
Trong suốt quá trình hoạt động của mình, nhà máy đã được BSR tiến hành 5 lần bảo dưỡng tổng thể vào các năm 2011, 2014, 2017, 2020 và 2024. Các lần bảo dưỡng tổng thể đều được thực hiện thành công và vượt tiến độ đề ra.
NMLD Dung Quất đạt 49,3 triệu giờ công an toàn. Sau đợt bảo dưỡng tổng thể lần 5, chỉ số EII (Energy Intensity Index) của NMLD Dung Quất giảm còn 99,7%, lần đầu tiên dưới ngưỡng 100%, tiết giảm 10,1 triệu USD so với năm 2023. Hao hụt dầu thô đạt 0,14% (thấp hơn 454 triệu USD so với KPI); OA đạt 96,2%.
Từ năm 2020 đến nay, BSR đã đánh giá và bổ sung 19 loại dầu thô mới vào rổ dầu của Nhà máy, nâng tổng số dầu thô có thể chế biến lên con số 83. BSR đã chế biến được 32 loại dầu thô, trong đó có 9 loại dầu thô trong nước và 23 loại dầu thô nhập khẩu. Đồng thời, đã nhập 2 loại nguyên liệu mới là Residue, VGO qua Jetty và SPM để chế biến thành công tại Phân xưởng RFCC.
Cùng với đó, BSR cũng rất chú trọng đa dạng hóa sản phẩm, đặc biệt các sản phẩm mới mà thị trường đang có nhu cầu, giá cao. Cụ thể, 3 loại nhiên liệu đặc chủng dành cho quốc phòng (Jet A-1K, dầu DO L-62, xăng RON 83); 1 loại dầu T-LCO dùng làm nguyên liệu hóa dầu; 1 chủng loại Mixed C4 làm nguyên liệu hóa dầu/sản xuất xăng Alkylat (đã xuất bán thử nghiệm lô đầu tiên).
BSR cũng đã sản xuất và xuất bán 2 chủng loại Polypropylene (PP) mới là TF4035 và BOPP F3030, nâng tổng số sản phẩm mới của nhà máy lên 14 loại bên cạnh các sản phẩm truyền thống.
Năm 2024, mặc dù gặp vô vàn khó khăn do giá dầu thô biến động, biên lợi nhuận lọc dầu bị thu hẹp, BSR vẫn nỗ lực ở mức cao nhất, duy trì hoạt động ổn định, an toàn, liên tục NMLD Dung Quất.
Cung cấp mặt hàng quan trọng - xăng dầu - thứ được ví như "máu" với nền kinh tế, sau hơn 16 năm đi vào hoạt động, nhà máy đã sản xuất trên 96,4 triệu tấn sản phẩm, đáp ứng trên 30% nhu cầu xăng dầu của cả nước. Tổng doanh thu đạt hơn 1,7 triệu tỷ đồng; nộp ngân sách nhà nước hơn 230.000 tỷ đồng (tương đương hơn 9 tỷ USD), gấp 3 lần mức đầu tư.
Quảng Ngãi là địa điểm thu hút đầu tư lớn của các nước, đặc biệt là lĩnh vực công nghiệp lọc hóa dầu và năng lượng. Để phát huy và phát triển hơn nữa trong tương lai, Việt Nam đang có đề án hình thành Trung tâm Lọc hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại khu kinh tế Dung Quất.
Trung tâm Lọc hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại khu kinh tế Dung Quất sẽ tập trung phát triển các lĩnh vực lọc dầu, hóa dầu và năng lượng, đồng thời tự chủ nguồn nguyên liệu quan trọng, hướng tới xuất khẩu nguyên liệu và xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn.
Cùng với đó, phát triển hạ tầng và tiện ích, liên kết vùng, và đầu tư vào các dự án tiềm năng để hoàn thiện hệ sinh thái sản xuất, gia tăng lợi nhuận cho các nhà máy hiện có trong khu vực, như việc tận dụng các sản phẩm từ NMLD Dung Quất và các nhà máy khác.
Theo tính toán, cần khoảng 16,1 - 20,5 tỷ USD về tổng nhu cầu vốn cho các dự án tiềm năng của đề án hình thành Trung tâm Lọc hóa dầu và Năng lượng Quốc gia. Theo đó, giai đoạn 2025 - 2030 cần khoảng 14,1 - 17,5 tỷ USD, giai đoạn 2031 - 2045 cần khoảng 2 - 3 tỷ USD. Do đó, mỗi năm cần khoảng 770 - 980 triệu USD về tổng nhu cầu vốn.
